به گزارش قدس آنلاین، مشهد در کتاب نقشه پهنه‌بندی خط نسبی زلزله ایران، به عنوان دومین کلانشهر کشور در پهنه «با خطر نسبی زیاد» قرار گرفته است.۶۵ درصد مساحت خراسان رضوی هم با حدود ۶ میلیون نفر جمعیت در خطر نسبی بالا و ۳۵ درصد در محدوده متوسط خطر زلزله  قرار دارد و این امر نشانگر آن است که خراسان رضوی بر روی مدار زلزله می چرخد. از این رو به سراغ دکتر کیوان حسینی؛ رئیس مرکز تحقیقات زمین لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد رفتیم و آخرین وضعیت زمین لرزه شناسی مشهد را با وی در میان گذاشتیم:

مشهد روی خط زلزله

هر چند کل ایران در دنیا  جزو منطقه خطر به حساب می آید اما در خود ایران هم وضعیت برخی قسمت ها قرمزتر از دیگر بخش هاست، مانند بخش هایی که در آن گسل های بزرگ، فعال و یا جوان قرار دارد، مثل شمال خراسان که از چندین گسل موازی تشکیل شده است. دکتر حسینی در پاسخ به سؤال خبرنگار قدس آنلاین درباره وضعیت گسل های مشهد گفت:  مشهد در یک دشت آبرفتی قرار گرفته که به لحاظ علمی یک دشت زمین ساختی است، به این معنا که شمال و جنوب این دشت محصور به گسل است؛ یعنی در شمال دشت مشهد علاوه بر گسل های ریز، گسل توس و گسل کشف رود قرار دارد که به عنوان گسلهای اصلی مطرح اند و در بخش جنوبی دشت مشهد گسل سنگ بست- شاندیز را داریم و علاوه بر اینها گسل های دیگری هم در جنوب مشهد وجود دارد که فعالیت آنها در دست مطالعه است که اگر فعالیت آنها محرز بشود مسئولان باید اقدامات پیشگیرانه را در دستور کار قرار دهند از این رو لازم است ساختمان های مشهد مقاوم سازی شوند.

وی افزود: درباره گسلهای مشهد باید بگوییم که در دوران های مختلف زمین شناسی و میلیونها سال پیش رژیم تکنوتیکی منطقه حالت نرمال داشته ولی بعدا این رژیم در طول سالهای طولانی تبدیل به یک وضعیت فشارشی شده است. بنابراین گسلهای منطقه عمدتا فشارشی و با مؤلفه های امتداد لغزی هستند.

کشف رود گسلی فعال

مرز بین دو صفحه ناپیوستگی پوسته زمین را اصطلاحاً گسل می گویند به عبارت دیگر، گسل ها شکستگی های پوسته ی کره ی زمین هستند که در امتداد آنها جابه جایی صورت می گیرد. برخی از گسل ها در زمان های بسیار دور فعالیت داشته و دیگر فعال نبوده اند، ولی برخی دیگر از آنها، در دوران اخیر فعال شده اند که خطرناک تر محسوب می شوند. دکتر کیوان حسینی در پاسخ به این سؤال که زلزله اخیر در سفید سنگ مربوز به کدام گسل بوده است، گفت: ابتدا یک نکته را در ارتباط با زلزله اخیر عرض بکنم و آن اینکه این زلزله را نباید با عنوان «زلزله سفید سنگ» مطرح بکنیم چون سفید سنگ کمترین تأثیر را از این زلزله داشت، بلکه بهتر است از این زلزله با عنوان «زمین لرزه شمال شرق فریمان» یا «زمین لرزه دوقلعه برج» یاد بکنیم.

درباره وضعیت فعلی و آینده منطقه هم باید عرض کنم که منطقه ما به اندازه کافی فعال هست بالاخص اطراف مشهد، نواحی قوچان، نیشابور، درگز و خراسان شمالی اینها جاهایی هستند که تحت خطر زلزله هستند.

در خصوص اینکه آیا این زلزله در امتداد گسل کشف رود بوده یا خیر باید بگویم که هنوز با قطع و یقین نمی توانیم از این موضوع صحیت کنیم چون ما در منطقه یک سری شبکه های محلی لرزه نگاری نصب کرده بودیم که لازم است داده های این ایستگاهها در باره پس لرزه های متعدد را مورد مطالعه و بررسی قرار بدهیم و پس از آن به صورت قطعی نظر بدهیم؛ ولی آنچه که بسیار محتمل است این زلزله در انتهای شرقی گسل کشف رود که در نقشه های منطقه از آن با عنوان «چاه مزار» نام برده می شود، رخ داده باشد و ما نظر قطعی را پس از اتمام مطالعات مان در آینده اعلام خواهیم کرد.

مانورهای مقابله با زلزله باید بیشتر جدی گرفته شود

بدون شک در موقع وقوع زلزله، اطلاع رسانی به هنگام و مدیریت بحران نقش مهمی در حفظ آرامش همگانی و جلوگیری از شایعات و گمانه زنی های فضای مجازی دارد.  رئیس مرکز تحقیقات زمین لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد  در این باره به خبرنگار قدس آنلاین گفت: در حقیقت در این جور مواقع در محدوده شهری فرمانداری ها و در محدوده استانی مدیریت بحران استانداری حرف اول را می زند و وظیفه اصلی در مدیریت بحرانهای طبیعی را به عهده دارد و تمام دستگاهها هم زیر مجموعه این مدیریت قرار می گیرند. در ماجرای زلزله اخیر شمال شرق فریمان هم استانداری خراسان رضوی به وظیفه خودش عمل کرد و زحمتهای زیادی کشید هرچند یک سری ناهماهنگی هایی هم بوجود آمد. قاعدتا مانورهای مختلفی هم که هر از گاهی انجام می شود برای بدست آوردن هماهنگی لازم در زمان واقعی بحران است. این نشان می دهد که مانورهایی که در سالهای قبل انجام شده مانورهای نتیجه بخشی نبوده و کافی به نظر نمی رسد و باید یک تجدید نظر اساسی در نحوه انجام این مانورها انجام بشود تا این هماهنگی بین مردم، مسئولین و دستگاهها بیشتر بشود.

مشهد در وضعیت قرمز

حال که نمی توان از زلزله فرار یا  با آن مقابله کرد باید یاد بگیریم که با آن زندگی کرده وخودمان را با آن سازگار کنیم. برای سازگاری با این پدیده طبیعی هم باید ضمن ارتقای اطلاعات و آگاهی نسبت به آن به مقاوم سازی ساختمان ها بپردازیم. در حقیقت زمین لرزه اخیر زنگ خطری بود تا آمادگی خودمان را  در مواجهه با آن بالا ببریم.

دکتر حسینی در پاسخ به سؤال ما درباره زلزله خیزی منطقه و لزوم حفظ آمادگی برای بحران گفت: بنده حدود ۲ سال پیش بعد از زلزله کاشمر در جلسه مدیریت بحران استانداری بر اساس مطالعات و بررسی هایی که از قبل روی زمین لرزه شناسی منطقه داشتیم اعلام کردم که منطقه ما یعنی استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی مستعد یک زلزله بالای ۶ ریشتر در سالهای آینده هست و باید منتظر وقوع آن باشیم و خودمان را برای مدیریت این بحران و حادثه طبیعی آماده کنیم که همینطور هم شد و این زمین لرزه در شمال شرق فریمان اتفاق افتاد.

درباره وضعیت فعلی و آینده منطقه هم باید عرض کنم که منطقه ما به اندازه کافی فعال هست بالاخص اطراف مشهد، نواحی قوچان، نیشابور، درگز و خراسان شمالی اینها جاهایی هستند که تحت خطر زلزله هستند. در قسمت های جنوبی خراسان مثل کاشمر ، تربت حیدریه و خواف  خطر زلزله وجود دارد و این مناطق تحت خطر زمین لرزه هستند و وقوع زلزله دور از انتظار نیست و باید مردم و مسئولین همواره آمادگی خودشان را حفظ کنند و برای سازگاری و روبرو شدن با مخاطرات زلزله برنامه ریزی کنند و آگاه و آماده باشند تا خسارتهای احتمالی به حد اقل برسد.